Het vuur op sommige stranden in Thy zal iets minder hoog oplaaien dit jaar als Sint Jansavond wordt gevierd. En dat ligt dan niet alleen aan de regen die er nu rijkelijk valt… We voelen ons een beetje beschaamd, achteraf. Maar op het moment dat we her en der bijeengeveegd juthout vonden, tijdens ons laatste bezoek aan het Gele Huis, dachten we maar aan één ding: compost.

Nou ja, twee dingen eigenlijk. Want met de vondst van een paar stevige balken krijgt ook een tuinhuis van gejut hout al enige vorm. Maar waar het ons vooral om ging deze keer waren pallets. We hadden het plan opgevat van een paar pallets compostbakken te maken, waar de komende tijd vooral het vele gras dat we van onze veldjes af maaien mag slinken.

Ik had er weinig fiducie in: in de zomer stormt het niet zo op de Westerzee, spoelt er weinig aan, en valt er dus weinig te jutten. Groot was onze verbazing toen we op diverse plekken aan het strand enorme stapels zeer divers juthout aantroffen: planken, balken, boomstronken, pallets – van half vergaan tot nog in heel mooie conditie. Het vermoeden rees dat hier verzameld werd voor een midzomerfeestje.

Het idee dat alles in de fik zou gaan voedde de gedachte dat per brandstapel 1 goede balk of 1 stevige pallet niet echt gemist zou worden. En zo stroopten we – eerder blij dan bezwaard want al het hout was bijeen geveegd op zeer toegankelijke plekken zodat we geen kilometers hoefden te sjouwen – enkele brandstapels af. Twee van de gewenste drie compostbakken af, en het tuinhuis in gedachten ook al. Wauw!

Eenmaal weer terug in Nederland lees ik over de viering van Sankt Hans, zoals Johannes de Doper in Denemarken heet. Want hoewel oorspronkelijk een heidens zonnewendefeest (net als de winterwende) is het verchristelijkt tot feestdag ter ere van de geboorte van Johannes – zoals de winterwende Kerst werd vanwege de geboortedag van Christus. En net zoals de Denen vooral kerstavond vieren in plaats van Kerst, vieren ze ook sankthansaften – Sint Jansavond.

Met vuur, veel vuur. Vanwege het moment – lange, lichte nachten en een aangename temperatuur – en omdat vuur van oudsher wordt beschouwd als afweer- en verdelgingsmiddel voor boze geesten, die vooral ’s avonds en ’s nachts actief zijn. Daarom worden de vuren ook op de avond voor de 24^e juni aangestoken en niet overdag op 24 juni zelf.

Sankthansaften is het meest populaire feest voor de Denen. In het met tomeloze energie (en tractors) bijeengeveegde hout hebben wij schaamteloos staan graaien. Als dat maar goed komt. Vanavond toch nog maar even wat Sint Janskruid plukken ergens. Immers: ‘Het zou behoeden tegen branden en allerlei kwalen, geplukt voor zonsopgang beschermde het tegen de bliksem, welke je rieten dak in lichterlaaie zou kunnen zetten.’ En net als in Nederland bliksemt het nu ook volop boven ons rietgedekte Gele Huis… Of misschien helpt het als we nu uit volle borst meezingen…

Morgen, op de geboortedag van Johannes, meer over tradities, hekserij en bijgeloof rond dit feest.