Tussen de losse papieren, bijeen gehouden door plastic en kartonnen mapjes, waarin ik deze weken flarden van mijn verleden weer vind, valt vandaag onderstaand gedicht op. Ter gelegenheid waarvan en in welke periode precies ik het ooit bewaard heb… ik weet het niet. Maar actueel is het.

Op school stonden ze op het bord geschreven

het werkwoord HEBBEN en het werkwoord ZIJN;

Hiermee was tijd, was eeuwigheid gegeven,

De ene werkelijkheid, de andre schijn.

 

HEBBEN is niets. Is oorlog. Is niet leven.

Is van de wereld en haar goden zijn.

ZIJN is, boven die dingen uitgeheven,

Vervuld worden van goddelijke pijn.

 

HEBBEN is hard. Is lichaam. Is twee borsten.

Is naar de aarde hongeren en dorsten.

Is enkel zinnen, enkel botte plicht.

 

ZIJN is de ziel, is luisteren, is wijken.

Is kind worden en naar de sterren kijken

en daarheen langzaam worden opgelicht.

Ed. Hoornik (1910-1970) schreef dit gedicht in 1952. Het laat twee fundamenteel verschillende manieren van leven zien. In de tijd dat ik het papiertje met dit gedicht bewaarde, werd wie ik was nog vooral bepaald door wat ik had. Bezit droeg toen nog bij aan mijn leven. Maar wie weet: is op het moment dat ik dit gedicht bewaarde wel de kiem gelegd voor wat de levensjutters nu uitdragen: hoeveel bezit heb je nu werkelijk nodig om een fijn leven te leiden, om een mooi mens te zijn?

Of, zoals een andere dichter – Willem Barnard – het omschreef: ‘Als het er op aan komt is hebben een surrogaat van zijn’. En dat is heel raak gezegd. Dingen die we hebben voegen niet werkelijk iets toe aan wie we zijn.