De kade van het stadspark in Lugano, na de overstromingen van juli 1951. (Foto W. Lüdi – ETB Bibliothek Zurich)

Het is 1951. Zwitserland is vreselijk geteisterd door zware regenvallen. Er zijn bruggen finaal weggeslagen en op sommige plaatsen staat het water nog op de weg als mijn ouders daar met hun Fiat Topolino rijden. Aflevering 18, Reisdagboekje 3: alle pech met de auto wordt nu zelfs mijn vader te veel.

Vrijdag 10 aug

Kmst 7825

Michael heeft goed geslapen. Ik helemaal niet.

Ah. Toch niet zo’n koele kikker als ik dacht.

Om 7 uur staan we op en juist als we alles aan de kant hebben, komen die Zwitsers. Ze helpen ons de weg op en nadat we ze hartelijk bedankt en tot ziens gezegd hebben, gaan we weer vertrekken.

Zwitserland is vreselijk geteisterd door zware regenvallen. Er zijn bruggen finaal weggeslagen en op sommige plaatsen staat het water nog op de weg. Het is verschrikkelijk zoveel als er vernield is. De regen valt nog steeds in stromen neer.

Ook in Bern staan de straten die zomer van 1951 blank (Foto: Walter Nydegger / Staatsarchiv Kanton Bern)

We naderen nu Bellinzona en willen nog eens de garage opzoeken waar we de vorige keer zo goed behandeld zijn.

Sommige mensen gaan tijdens een vakantie nog eens terug naar een museum waar ze eerder zijn geweest, of zoeken in een bekende regio dat fantastische restaurantje weer eens op. Mijn ouders… verzoeken hier de goden, als je het mij vraagt.

Michael wil eerst even proberen om wat bloemen te krijgen en ik zit alleen in de wagen wat te schrijven. Ineens kijk ik op en schrik me dood. Er staat een heel oud vies ventje door het raampje te kijken en allemaal te gebaren. Ik weet niet wat hij hebben wil en vind het maar griezelig. Ik wou maar dat Michael terug kwam. Maar meteen als er een andere man aankomt loopt hij hard weg.

Zou mijn moeder nu echt zo naïef zijn geweest dat ze geen idee had wat een gebarend, vies, oud mannetje van haar – alleen in een auto zittend – wilde? 😉

We gaan nu de Gotthard bestijgen. Er ligt belangrijk meer sneeuw dan vorig jaar. Ook de weg is veel slechter en het regent dat het giet. Van eten komt dus niet veel. We moeten eerst een droog plekje gevonden hebben. Om 4 uur hebben we pas iets gevonden en gaan gauw beginnen om iets warms binnen te krijgen, want overal waar je kijkt ligt de sneeuw meters dik en daarbij sneeuwt het ook nog flink. We zijn bijna bevroren.

Daarna komen de Furka en Grimsel aan de beurt. Het is zoiets machtigs en bovenaards dat je het werkelijk eerst moet zien voor je het gelooft. Alleen is het vreselijk jammer dat het zo’n slecht weer is. Je mist zo ontzettend veel. Op sommige plaatsen zie je geen hand voor ogen. Ik ben tenminste vreselijk bang.

We komen nu langs een enorme massa sneeuw die helemaal blauw-wit gekleurd is, iets schitterends. Opeens doet de wagen het niet meer en zitten we zonder olie midden in de bergen. Michael stapt uit en vraagt aan verschillende automobilisten of ze wat olie hebben. Na drie keer lukt het, een Italiaan heeft wat. Zo gaan we weer verder, maar na een kilometer of vijf doet hij het weer niet en maakt een vreselijk lawaai.

Michael gaat op zoek naar een garage. Hij heeft het erg koud. Het is dan ook een verschrikkelijk hondenweer. Ik zit in de wagen in een deken gerold en weet zo al geen raad, dus die arme schat zal het helemaal wel erg hebben.

Michael komt met nog een man terug. Ze hebben olie bij zich. Maar er schijnt iets met de motor niet goed te zijn, doordat hij zonder olie heeft gereden. Michael voelt zich helemaal niet goed en wil direct gaan slapen. We zijn vlak bij een hotel, dus dat doen we dan maar. Het is er alleen vreselijk duur. We moeten 10 gulden betalen en dan slapen we nog op een grote zaal waar 25 bedden stonden. We hebben wel behoorlijk geslapen, alleen Michael heeft een paar keer gezegd: wat moet ik toch beginnen?

Mijn vader was altijd positief en was bij algemene tegenslag altijd degene die anderen moed inpraatte – ook al was het soms echt tegen beter weten in. Als mijn vader de moed liet zakken, dan was er écht iets heel erg mis.

Het laatste stukje van de angstige route over de drie passen: de Gotthard, de Furka en de Grimsel

De haven van Marseille in de jaren 50

Het is 1951. In de 513^e Staatsloterij is de honderdduizend gevallen, en zo voelt het voor mijn ouders ook – even. Aflevering 14, Reisdagboekje 3: door de Pyreneeën richting de ‘verontrustende’ stad Marseille.

Vrijdag 3 augustus

Weer ontwaken we met stramme leden, maar gaan desondanks aan het werk om in een garage te komen. Na tien minuten hebben we er een gevonden. Er zal in ieder geval een dag mee gemoeid zijn. De mensen zijn hier erg aardig. We mogen even boven komen om koffie te drinken.

Ze drinken hier pikzwarte koffie met rum, waar we allebei een beetje tipsy van worden. Om 7 uur kunnen we weer vertrekken. Het kost ons 70 gulden en dan is het op z’n voordeligst. We hebben een adreskaartje gekregen en moeten schrijven zo gauw we in Holland zijn.

Z.4 aug (geen zin meer om voluit te schrijven, denk ik 😉 )

Kmst 6370

En weer hebben we in de auto geslapen. Het wordt er niet beter op. De wagen echter is er op vooruitgegaan. Het lijkt wel of we in een Rolls Royce zitten.

De goden schijnen niet met ons te zijn, want na nauwelijks een half uur rijden is er weer iets mis. Michael zegt dat hij niet goed trekt. Het ligt aan de uitlaatpijp en is zo opgelost.

We gaan nu de Pyreneeën in. Het is hier prachtig. We bestijgen de Col des Ares, 796 m hoog. We maken ook ons potje klaar in de Pyreneeën, het smaakt weer heerlijk. Het weer is niet zo erg best, ook nu weer een bui. We gaan even het bos in om te schuilen.

Even voor Pamiers komen we door een (van alles doorgestreept, ik kan het helaas niet meer ontcijferen) geweldige grot. Prachtig maar doodeng, ongeveer 500 m lang.

Dat moet de Grotte du Mas d’Azil geweest zijn. De enige grot in Europa waar je met de auto doorheen kunt rijden!

In Lézignan hebben we een slaapplaats gevonden. Goed geslapen.

Z.5 aug

Kmst 6670

Goed uitgeslapen gaan we weer verder via Narbonne-Beziers naar Sète, waar we aan de Middellandse Zee zitten. Het is hier heerlijk en mooi. Je ziet hier niemand die niet bruin is.

Zeer warm is het vandaag. We komen nu in Marseille aan, wat een indrukwekkende stad is. Je ziet hier een prachtige kathedraal met vlak daarnaast flats. Het is hier doodeng met al die negers. De vrouwen zijn hier overal erg opgemaakt en de ene ziet er nog gekker uit als de ander.

Dat n-woord mocht je toen nog gewoon zeggen. Ik kan me zo voorstellen dat mijn ouders in deze grote havenstad, waar al decennia lang zoveel inwoners vanuit de voormalige (Afrikaanse) koloniën Frankrijk binnenkwamen en nooit meer weggingen, voor het eerst van hun leven in zulke groten getale donker gekleurde en uitbundig uitgedoste medemensen hebben gezien. Bovendien: Marseille. Dan heb je het ook wel over een bijzondere stad: ‘Marseille… Altijd ietwat verontrustend, maar bescheidener dan men vaak denkt, achter alle grappen en grollen. Sommigen beweren dat Marseille onbegrijpelijk is, zoals dichter Alexandre – Axel – Toursky: ‘Je begrijpt Marseille niet, je negeert haar of houdt van haar, en wie eenmaal van haar houdt is verloren.’ (Bron citaten: Chronologie de Marseille).

De route van Lourdes door de Pyreneeën naar de tweede stad van Frankrijk: Marseille

Het interieur van een Topolino

Het is 1951. Het wettelijk verbod op hekserij (the Witchcraft Acts) wordt opgeheven in Groot-Brittannië en het zuiden van dat land zucht onder de zwaarste storm van dat jaar. Een vleug daarvan lijken ook mijn ouders in Frankrijk mee te krijgen. Aflevering 12, reisdagboekje 3: het houdt maar niet op met de pech.

Eén of andere schijf is gebroken, dus weer op zoek naar een garage. Na een kwartier rijden horen we een gefluit en blijkt het water te koken. Wat nu? Terwijl ik op de wagen pas, gaat Michael op zoek naar een garage.

Na 1 ½ uur nog niets gevonden. Allemaal gesloten. Wel een slaapplaats in Parijs. Michael heeft een vreselijke galaanval gehad en is ’s morgens dus helemaal niet fit.

Het gaat ‘m blijkbaar niet in de kouwe kleren zitten, al die tegenslag met ’t Fiatje… of zou het gewoon door het vorstelijke middagmaal zijn gekomen?

Maandag 30 juli, Parijs

Km stand: 5317

We staan pas om 10 uur op en gaan eerst naar een garage. Alles bij elkaar zijn we 15 gulden kwijt.

We rijden nu richting Orleans, waar we een foto gemaakt hebben van Jeanne d’Arc. Verder naar Tendu, waar we goed geslapen hebben. Het was zeer warm vandaag. 317 km afgelegd zonder eten.

317 km zonder eten zou mij heden ten dage misschien net lukken, als we met een gemiddelde van ruim 100 km per uur naar Denemarken zoeven. Wij doen daar nu zo’n drie uur over, ik schat in dat het gemiddelde van de Topolino in die dagen fors lager lag…

Dinsdag 31 juli, Tendu

Km stand: 5632

We vertrekken ook nu weer zonder regen. Vandaag zijn we van plan 400 km af te leggen. Via Limoges en nog vele kleine plaatsjes gaan we richting Biarritz. Veel is hier niet te zien en om 1 uur zoeken we weer een plaatsje om te eten. Het bekomt Michael niet zo goed, omdat hij gisteren niets heeft gehad.

 

En mijn moeder dus ook niet, denk ik, gezien haar opmerking ‘317 km zonder eten’… Gedeelde smart?

We komen nu langs een prachtige brug in Marmande. Intussen is het weer 8 uur geworden en er komt een vreselijk noodweer opzetten. Midden op een eenzame, bosrijke weg doet de fiat het niet meer en staan we in een stromende regen en het dondert en bliksemt van alle kanten.

Michael zegt dat de carburateur verstopt is, dus dat is niet zo erg. We moeten alleen wachten tot de bui voorbij is. Na een uurtje is het zo goed als droog en wordt de wagen vlug in orde gemaakt. Hij gaat weer.

In Mont de Marsan zijn alle jeugdherbergen en hotels bezet. Na 21 uur zoeken we niet meer en verblijven in de fiat. Alle comfort. 435 km afgelegd.

Het streefgetal is ruim gehaald, en na deze eerste keer noodgedwongen overnachten zal de Topolino vaker als camper ingezet worden. Maar of ik dat ‘alle comfort’ moet geloven? Weet je hoe het interieur van een Topolino eruit ziet?

Bijna in Biarritz!

Notre Dame de Paris, jaren vijftig (Foto Patrice Molinard)

Het is 1951. Willem Drees is premier van een land met 10 miljoen inwoners. In Nijmegen is de Vierdaagse net achter de rug. Vanuit Eindhoven vertrekken mijn ouders voor het eerst per auto voor hun reis naar het zonnige zuiden. Aflevering 11, boekje 3: we pakken de draad op ná de eerste pech, op zaterdag 28 juli.

Ineens een vreselijk lawaai en we zitten in de jimmy (in de problemen). De stuurinrichting defect. Intussen zijn we in Brussel aangekomen en zoeken we vlug een garage op. Eerst willen ze hem niet maken, omdat het zaterdagavond is en ze, zoals ze zeggen, ‘zowat het hele wagentje af moeten breken’.

Michael belooft hun echter een doosje sigaren extra en zie ze vliegen! Na een kwartier is het gebeurd volgens de monteur, dus we vertrekken weer. Nauwelijks uit de garage en het is wéér mis. Weer terug, en nu vertellen ze dat het minstens een hele dag duurt voordat het opgelost is. Michael voelt er niet veel voor, want dan wordt het dinsdag voordat we verder kunnen gaan.

Tja, maar hoeveel verder kom je met een kapotte stuurinrichting?

Na enige beraadslagingen hebben we toch maar besloten om verder te gaan, wat goed gaat. Zo komen we dan Frankrijk binnen om ongeveer 10 uur, dus hoogste tijd om slaapplaatsen te zoeken. Dat is ons nogal vlug gelukt in Maubeuge. We hebben heerlijk geslapen.

Zondag 29 juli, Maubeuge

Km stand 5067

Weer prachtig weer. We vertrekken om 9 uur en gaan nu richting Parijs. In Avesnes zijn we naar de kerk geweest, daar was het heel anders dan bij ons. Ze kwamen daar aan het einde van de Mis met een mandje rond, waar een soort brood in zat, en iedereen nam daar een stukje uit en at het op.

Hé, dat is nieuw! Mijn ouders naar de kerk! Ze waren beiden rooms-katholiek. Ik weet dat mijn moeder jeugdtrauma’s bij de nonnen heeft opgelopen, en de druppel die de emmer uiteindelijk deed overlopen – en mijn ouders deed besluiten de kerk de rug toe te keren – was het herhaaldelijk gehint van meneer pastoor nadat mijn ouders getrouwd waren, dat er maar geen dikke buik verscheen…

Om een uur of 1 hebben we de wagen aan de kant gezet en samen een heerlijk middagmaal klaargemaakt met soep met gehaktballen, aardappelen, doperwtjes en varkensvlees. Het was zalig en meer dan genoeg.

Uit de verhalen weet ik dat de ouders van mijn vader proviand voor de hele vakantie hadden meegegeven. Zoals ik de woorden van mijn moeder herinner: ‘We hadden een mud aardappels achterin en weckpotten vol vlees en groente’. Hóe ze kookten weet ik niet. Op een Butagasje?

Om 3 uur vertrekken we weer en rijden nu ineens door naar Parijs. Daar komen we aan om ongeveer 6 uur. Het is hier net een heksenketel. Niemand geeft richting aan en ze rijden rustig met vieren of vijven naast elkaar. Foto gemaakt van de Notre Dame en de prachtige Eiffeltoren.

Michael heeft een paar heerlijke perziken gekocht die we achter elkaar op smullen. We rijden weer weg en horen een gerinkel, wat van de fiat afkomstig is. En ja hoor: weer pech.

De etappe van Tervuren naar Parijs